جالب است بدانید هرساله حدود 15 میلیون نوزاد در سراسر جهان زودتر از موعد متولد می شوند. یکی از عوارض اصلی زایمان زودرس، مرگ‌و میر نوزادان است؛ اما با رعایت بسیاری از دستورالعمل‌ها می‌توان از 75 درصد این مرگ‌ومیرها جلوگیری کرد. در این مقاله همراه ما باشید تا شمارا با زایمان زودرس و بررسی علل آن آشنا سازیم.
زایمان زودرس چیست ؟
زایمان زودرسبه وضعیتی گفته می شود که نوزاد بین 37-20 هفته متولد شود. به بیان دیگر، زایمان زودرس هنگامی رخ می دهد که انقباضات مکرر و پشت سر هم پیش از هفته 37 بارداری رخ دهند و به دنبال آنها دهانه رحم باز شود و تولد نوزاد بصورت زودرس قبل از هفته سی و هفت بارداری رخ دهد.
انواع زایمان زودرس
- زایمان زودرس بی اختیار
این نوع زایمان به دلایل نامشخص و پیش از 37 هفته بارداری اتفاق می افتد.
- زایمان زودرس با تجویز پزشک
وجود عارضه هایی چون پره اکلامپسی و… زایمان زودرس را برای مادر تجویز می شود.
علائم نوزاد نارس
علائم نوزاد نارس عبارت است از:
- جثه کوچک ولی سر بزرگ
- پوشیده شدن بخش وسیعی از بدن با مو
- پایین بودن دمای بدندر هنگام تولد
- مشکلات ریوی و تنفسی
- عدم واکنش به مکیدن و یا بلع
دلایل زایمان زودرس
بهتر است بدانید که دلایل زایمان زودرس به طور قطع مشخص نشده است اما به نظر می‌رسد که دلایل زیر می توانند خطر زایمان زودرس را افزایش دهند. دلایل ایجاد زایمان زودرس در مادر عبارتند از :
- پارگی زودرس کیسه آمنیوتیک
- زایمان زودرس یا پارگی کیسه آب قبل از ۳۷ هفتگی در حاملگی قبلی
- سابقه سقط دیررس (بعد از ۱۴ هفتگی)
- داشتن خونریزی واژینال بعد از ۱۴ هفتگی در زمان بارداری
- اشکال غیر‌طبیعی و آنومالی‌های رحمی
- دوقلو زایی یا سه‌قلویی
- افزایش بیش از حد مایع اطراف جنین
- سرویکس کوتاه یا دهانه رحم کوتاه
- کشیدن سیگار
- درمان‌های نازایی گذشته
علائم زایمان زودرس
در اکثر موارد زایمان زودرس به صورت غیر منتظره اتفاق می افتد اما در برخی مواقع دارای نشانه هایی می باشد که در زیر به آن اشاره خواهیم کرد
- انقباضات شدید شکمی که هر 10 دقیقه یکبار اتفاق می افتد.
- تغییر ترشحات واژینال
- خونریزی از واژن
- افزایش فشار لگن – احساس اینکه کودک در حال پایین آمدن است
- کمردرد شدید
- درد های عضلانی در قسمت شکم
- گرفتگی شکم همراه یا بدون اسهال
زایمان زودرس چه خطراتی برای نوزاد ایجاد می کند ؟
نوزادانی که نارس متولد می شوند، سیستم ایمنی ضعیف تری نسبت به سایر نوزادان دارند لذا سلامت آنها در معرض مشکلات و خطرات احتمالیبیشتری قرار دارد. در واقع در نوزادان نارس ارگان های داخلی بدن نوزاد به تکامل کافی نرسیده است و امکان دارد که نتواند در فضای بیرون رحم مقاومت کند. همچنین این دسته از نوزادان در مقایسه با نوزادان معمولی میزان رشد بیسار آهسته ای دارند، از این رو در معرض مشکلاتی از قبیل موارد ذکر شده ذیل می باشند.
- فلج مغزی ویا ناتوانی ذهنی
- اوتیسم
- مشکلات ریوی
- از دست دادن دید و شنوایی
- خونریزی داخل مغزی
- زردی
- نکروز روده
- سایر عفونت های دوره نوزادی
تشخیص زایمان زودرس چگونه است ؟
پزشک متخصص زنان و زایمان با برخی از آزمایشات و معاینات می توانند وقوع زایمان زودرس را پیشبینی کنند
• معاینه لگنی: این روش ضخامت رحم و اندازه و موقعیت جنین را تشخیص می دهد
• سونوگرافی
• معاینه رحم با دستگاه توکومتر
• تست آزمایشگاهی برای بررسی عفونت و فیرونکتین جنینی: فیرونکتین جنینی پروتئینی است که توسط رحم ترشح می شود و ساک حاملگی را به پوشش داخلی رحم متصل می کند. از بین رفتن این چسب می تواند منجر به زایمان زودرس شود.
درمان زایمان زودرس
درمان زایمان زودرس به علت آن بستگی دارد و شامل چند روش مختلف می باشد.
پزشک معمولا برای بیمار دارو ی آنتی بیوتیک، کورتیکو استروئید به منظور رشد ریه های جنین و همچنین سرکلاژ دهانه رحم تجویز می نماید.
همچنین در برخی مواقع توکولیتیک برای کنترل انقباضات رحمی تجویز می شود.
روش های جلوگیری از زایمان زودرس
با رعایت موارد زیر می‌توان تا حد زیادی از زایمان زودرس جلوگیری کرد:
- مراقبت‌های دوران بارداری را به طور مرتب انجام دهیدو یک متخصص زنان وزایمان خوب برای کنترل بارداری خود اقدام کنید. ویزیت‌های قبل از تولد نوزادتان می‌تواند به پزشک کمک کند تا سلامت شما و سلامت جنین را کنترل کند.
- هنگام مراجعه به پزشک علائم و شرای خود را شرخ دهید. اگر سابقه زایمان زودرس دارید بهتر است در دوران بارداری بیشتر تحت نظر پزشک باشید.
- یک رژیم غذایی سالم داشته باشید بعلاوه رژیم های غذایی پر از اسیدهای چرب اشباع‌نشده با خطر کمتری از تولد زودرس همراه است. اسیدهای چرب یا امگا 3 در آجیل، دانه‌ها و ماهی‌ها یافت می‌شود.
- از کشیدن سیگار خودداری کنید.
- فاصله بین بارداری‌هایتان را بیشتر کنید. حاملگی‌هایی که کمتر از شش ماه از هم فاصله‌دارند، احتمال افزایش زایمان زودرس وجود دارد.
- بیماری‌های مزمن خود را درمان کنید عارضه هایی مانند دیابت، فشارخون بالا و چاقی، احتمال بوجود آمدن این مشکل را افزایش می‌دهد.
کلام آخر
در این مقاله به موضوع زایمان زودرس و علل وقوع آن پرداختیم و راه‌های جلوگیری از زایمان زودرس ا شرح دادیم. برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره می‌توانید به خانم دکتر کلارا منظمی متخصص زنان و زایمان در تبریز مراجعه نمایید .
