امروزه تعداد مبتلایان به بیماری آندومتریوز روز به روز در حال افزایش می باشد. اندومتریوز یکی از شایع ترین بیماری های زنان می‌باشد که به دنبال قرار گیری بافت اندومتر، بافت مشابه لایه پوشاننده داخل رحم، در خارج از رحم ایجاد میشود. این روند سبب ایجاد واکنش‌های التهابی مزمن و ایجاد بافت ملتهب میشود این بافت‌ها در ابتدا در پریتوئن لگن، تخمدان‌ها، دیواره مابین رکتوم و واژن، مثانه و روده یافت می‌شوند.
در این مقاله همراه ما باشید تا شمارا با بیماری آندومتریوز آشنا سازیم.
اندومتریوز چیست؟
« اندومتریوز (Endometriosis) » رویش نابجای بافت رحم می باشدو این بیماری در واقع عارضه ای می باشد که در آن بافتی همانند اندومتر یا پوشش درونی رحم در خارج از محدوده رحم پدیدار می گردد و شروع به رشد می کند. این بافت های نابجای رحم، در لگن و عمدتا در تخمدان‌هابه وجود می آیند اما در لوله‌های رحمی، روی رباط‌های رحم، دیوارهی کناری لگن و دیوارهی جداکننده‌ی مقعد و مهبل نیز رشد می‌کنند.
اندومتریوز همچنین ممکن است در زخم‌های پس از عمل سزارین، زخم‌های ناشی از لاپاراسکوپی یا لاپاروتومی، روی مثانه، روی روده‌ی کوچک و بزرگ، آپاندیس و مقعد نیز ایجاد شود .
معمول‌ترین نشانه‌ی رشد نابجای بافت رحم، درد در ناحیه‌ی لگن است. این درد اغلب با چرخهعادت ماهیانه مربوط است، اما گاهی می تواند بدون ارتباط با چرخه ماهیانه نیز بروز کند. در بسیاری از بانوان، درد اندومتریوز به اندازه‌ای شدید و ناتوان‌کننده است که باعث برهم ریختن و اختلال کامل در برنامه‌ی زندگی روزانه شخص میشود. در ادامه شما را با سایر علائم این بیماری آشنا می سازیم.
علائم آندومتریوز
- درد مزمن لگنی
- دردهای شدید زمان قاعدگی
- درد هنگام رابطه جنسی
- پریودهای طولانی تر از هفت روز
- خونریزی شدید قاعدگی
- مشکلات روده ای و ادراری شامل درد، اسهال، یبوست و نفخ
- مشاهده خون در مدفوع یا ادرار
- تهوع و استفراغ
- خستگی
علت ایجاد آندومتریوز
بیماری آندومتریوز یک بیماری ژنتیکی می باشد که بیمار در هر سیکل قاعدگی خود مقداری خفیفی از خون وارد لگن شده که این یک امر طبیعی است و خون به صورت مایع در سونوگرافی قابل مشاهده خواهد بود.
خون موجود در ناحیه لگن به تدریج جذب می شود ولی بعضی از زنان که زمینه ی ژنتیکی بیناری آندومتریوز دارند به دلیل آهن موجود در خون که در ناحیه لگن ریخته می شود به مرور زمان این خون سبب تغییرات التهابی در ناحیه لگن، چسبندگی و سلول های التهابی می شود که در نهایت سبب ایجاد دردهای شدید در سیکل قاعدگی می گردد.
همچنین این التهاب لگن به تدریج می تواند سبب ایجاد کیست های تخمدان شود و تخمدان ها به سطح زیرین خود می چسبند و این چسبندگی ها به مرور سبب ایجاد درد های عادت ماهانه می گردد.
با گذشت زمان این مشکل حاد تر شده و سبب چسبندگی لوله ها و کشیدگی حالب مجاری ادراری می شود و تمام این موارد سبب می شود تا به تدریج دردها، تغییرات عادت ماهانه، لکه بینی و مشکلات بارداری در فرد بیشتر گردد.
تشخیص آندومتریوز چگونه است ؟
تشخیص اندومتریوز توسط پزشک متخصص زنان صورت می گیرد. پزشک در ابتدا برای بررسی نشانه های این عارضه بیمار را معاینه می کند.
روش‌هایی که برای تشخیص اندومتریوز استفاده می شوند عبارتند از سونوگرافی ابدومینال(شکمی) و واژینال و ام.آر.آی.(MRI).
البته باید توجه کنید که هیچ کدام از این آزمایش‌ها به طور قطعی بیماری را تشخیص نمی دهند، اما می‌توانند به تشخیص آن کمک کنند.
روش تشخیص قطعی اندومتریوز لاپاروسکوپی و نمونه‌برداری از بافت است. اما این روش پرهزینه و بسیار تخصصی است و اگر توسط پزشک و جراح زنان با تجربه و متبحر انجام نگیرد، ممکن است منجر به تشخیص بیماری نشود.
روش های درمان آندومتریوز
آندومتریوز زمانی که باعث دردهای شدید لگنی در فرد شود و یا فرد را دچار نازایی کند حتما باید درمان شود. هدف درمان این بیماری برداشتن ضايعات اندومتريوز به طور كامل با جراحي مي‌باشد.
اندومتريوز به علت چسبندگي‌هاي شديدي كه ايجاد مي‌كند جزو عمل های سخت در حوزه زنان می باشد و ذخيره تخمدان در اندومتريوز كاهش مي‌يابد. بنابراين انتخاب روش درمان بسته به علائم و عوارضی که این بیماری برای شما ایجاد کرده است، توسط متخصص زنان تعیین می گردد.
انواع روش های درمان آندومتریوز شامل موارد زیر می باشد
- درمان های دارویی آندومتریوز
- داروهای ضددرد و مسکن
- هورمون درمانی
برخی مواقع، این روش درمانی برای کاهش درد آندومتریوز موثر است. افزایش و کاهش هورمون‌ها در طول دروه قاعدگی باعث می شود آندومتر ضخیم شود، بریزد و خونریزی کند. با استفاده از این روش، رشد بافت آندومتر کم می شود.
- درمان های جراحی
اگر به آندومتریوز مبتلا می باشید و قصد باردار شدن دارید جراحی برای برداشتن آندومتریوز در حالی که رحم و تخمدان سالم بمانند، مفید است.
هیستروکتومی
در مواردی که آندومتریوز شدید باشد، جراحی برای خارج کردن رحم و تخمدان باید انجام گیرد. اما در این موارد هیسترکتومی به تنهایی کافی نیست، استروژن می‌تواند آندومتریوز باقیمانده را تحریک کند و درد نیز باقی بماند. بعد از انجام هیسترکتومی، به علت برداشتن رحم و تخمدان بارداری ممکن نیست.
آیا اندومتریوز باعث ناباروری میشود؟
اندومتریوز یکی از مهم ایجاد ناباروری در زنان است.تقریبا در 30 الی 50 درصد بانوان نابارور اندومتریوز دیده می شود. در واقع با توجه به این که این بیماری در چه مرحله ای قرار دارد بیمار می تواند با درجات مختلفی از مشکلات باروری روبرو شود. برای رفع این مشکل و درمان آن حتما به متخصص زنان و زایمان مراجعه فرمایید.
آیا اندومتریوز باعث سرطان تخمدان می شود ؟
در پاسخ به این سوال می توان گفت که احتمال ایجاد سرطان تخمدان با وجود آندومتریوز و رشد کیست ها وجود دارد. در صورت وجود کیست های تخمدان بزرگ تر از هفت الی هشت سانت حتما بایستی تحت نظر متخصص زنان و زایمان قرار گیرید و این کیست ها از نظر تومور و سرطان تخمدان بررسی شوند. و در صورتی که پزشک تشخیص دهد ممکن است که حتی نیاز به جراحی باشد.
نکته قابل توجه این است که یکی از موارد بسیار مهم همزمانی بیماری آندومتریوز با سرطان تخمدان می باشد، بنابراین در صورت ابتلا به آندومتریوز چکاپ های دوره ای را فراموش نکنید.
