جفت اندامی است که در دوران بارداری اکسیژن و مواد غذایی را به جنین انتقال می دهد.اما متاسفانه گاهی در دوران بارداری شرایط جفت دچار مشکلاتی می شود که یکی از آنها پایین جفت در بارداری یا جفت سر راهی است.
اگر در سه ماه اول بارداری جفت در دهانه ی رحم باشد، جای هیچ گونه نگرانی نیست. چون به مرور زمان با افزایش رشد جنین رحم نیز بزرگتر می‌شود. و به گونه ای احتمال اینکه جفت از دهان نیز فاصله بگیرد بسیار زیاد است. ولی وقتی این مورد در ماه های آخر اتفاق می‌افتد. در این حالت دیگر راهی جزو انجام سزارین وجود ندارد.
جفت سرراهی چیست؟
جفت سر راهی، یک عارضه بارداری است و زمانی رخ می دهد که جفت در قسمت پایین رحم قرار بگیرد و بخشی یا کل دهانه را که باعث باز شدن کانال زایمان می شود، بپوشاند.
جفت سر راهی در یک نفر به ازای هر 200 زن بار دار اتفاق می افتد، این شرایط اگر در مراحل اولیه بارداری اتفاق بیفتد، نگران کننده نیست. اما اگر در طول درد زایمان و اتفاق بیافتد ، می تواند منجر به عوارضی شود که می تواند هم به مادر و هم نوزاد آسیب برساند.
جفت سر راهی کامل: جایی که جفت دهانه رحم را به طور کامل پوشش می دهد این وضعیت می تواند در دو حالت جفت سرراهی قدامی و خلفی طبقه بندی شود ،که موقعیت دقیق جفت در داخل رحم را نشان می دهد که این را می توان از طریق اسکن فراصوتی مشخص کرد.
عواملی که سبب پایین بودن جفت در بارداری می گردند
- بارداری‌های چند قلویی
- بالا بودن سن مادر
- جراحی‌های قبلی رحم (مانند برداشتن فیبر رحمی، سزارین)
- سابقه سقط جنین
- شکل غیر طبیعی رحم
جفت سرراهی چگونه تشخیص داده می شود ؟
پزشک متخصص زنان و زایمان در هفته 18 تا 21 بارداری ، با سونوگرافی اولتراسوند ، موقعیت جفت را کنترل می کند.
اگر جفت پایین باشد ، یک سونوگرافی دیگر در حدود هفته 32 به منظور کنترل مجدد موقعیت قرار گرفتن جفت ، باید انجام شود.
اگر در طول بارداری ، خونریزی با درد یا بدون درد اتفاق بیافتد ؛ باید بلافاصله تحت معاینه پزشک قرار بگیرید. گاهی پزشک به شما توصیه می کند ، که در زمان باقی مانده بارداری تان ، از داشتن رابطه جنسی خودداری کنید.
روش های تشخیص پایین بودن جفت در بارداری عبارتند از :
سونوگرافی از روی شکم
این نوع سونوگرافی با کمک ژلی بر روی شکم و مبدل برای مشاهده اندام داخلی شکم انجام می شود. امواج صوتی می توانند به عنوان خروجی تصاویری را در مانیتور نمایش دهند.
سونوگرافی واژینال
این سونوگرافی از طریق کانال واژن و دهانه رحم انجام می شود . در حقیقت سونوگرافی واژن یکی از بهترین و دقیق ترین روش ها برای بررسی پایین بودن جفت جنین است.
تصویر برداری با استفاده از ام آرآی
ام آرآی نیز می تواند در موارد بسیاری کمک کننده باشد. در مواردی با توجه به شرایط ، پزشک ام آر آی را برای بررسی وضعیت قرار گیری جنین تجویز می کند .
علائم جفت سرراهی
- خونریزی های کوتاه
- خونریزی در نیمه دوم بارداری
- احساس گرفتگی و درد در ناحیه شکم
- مشاهده خونریزی بعد از رابطه جنسی
درمان پایین بودن جفت در بارداری
درمان دارویی
اگر شما جفت سرراهی داشته باشید، خطر زایمان زودرس وجود دارد. بنابراین ، یک دوره تزریق استروئید بین هفته های 34 و 36 بارداری ، برای کمک به رشد کامل تر ریه های نوزاد شما ، تجویز می شود. همچنین اگر در معرض خطر زایمان زودرس قرار داشته باشید، دارویی برای تلاش جهت توقف انقباضات، تجویز می شود. این درمان به شما فرصت می دهد تا بتوانید ، دوره تزریق های استروئید را تکمیل نمایید. اگر خونریزی شدید داشته باشید ، نوزاد شما باید به دنیا بیاید.
اگر خونریزی واژنی داشته باشید ، باید در بیمارستان بستری شوید، چون احتمال خطر جزئی خونریزی ناگهانی ، وجود دارد. اگر این اتفاق بیافتد ، زایمان سزارین اورژانسی ، مورد نیاز خواهد بود.
تزریق آمپول پروژسترون
در صورتی که در ماه های اول بارداری باشید، و جفت پایین قرار بگیرد و احتمال سقط جنین در میان باشد، ممکن است پزشک برای شما آمپول پروژسترون تجویز کند که البته در کنار استراحت مطلق مادر انجام می‌گیرد. پروژسترون برای لانه گزینی تخمک لقاح یافته در رحم و برای حفظ بارداری ضروری است. این تجویز نهایتا تا هفته دوازدهم بارداری خواهد بود زیرا بعد از هفته ۱۲ تزریق این آمپول خطرناک است. بنابراین برای درمان پایین بودن جفت در ماه های آخر بارداری، چنین تجویزی نخواهد شد و بسته به شدت خونریزی، از روش درمان استراحت مطلق و یا سزارین استفاده می‌شود.
آیا استراحت تاثیری در درمان جفت سرراهی دارد ؟
اگر بانوان باردار دچار خونریزی های کم و لکه بینی باشند. در این حالت استراحت باعث درمان و قطع خونریزی می شود. در واقع می‌توان گفت استراحت تنها و بهترین روش برای جلوگیری از بروز خونریزی های شدید است. ولی اگر خونریزی های غیر قابل کنترل وجود داشته باشد. در این چنین مواقعی پزشک انجام سزارین اورژانسی و یا تجویز برخی از داروها را توصیه می کند.
عوارض پایین بودن جفت در بارداری
خونریزی های شدید از مهم ترین عوارض پایین بودن جفت در بارداری است که خطر سقط جنین را افزایش می دهد و در بهترین حالت منجر به زایمان زودرس می شود و حتما باید نوزاد به روش سزارین متولد شود. احتمال این که اکسیژن کافی به جنین نرسد وجود دارد.
کلام آخر
روانشناسان توصیه می‌کنند که مادران در این دوران ترس و اضطراب را کنار بگذارندو به فکر سلامتی خودو جنین خود باشند . و از فعالیت هایی مانند گوش دادن به موسیقی مورد علاقه خود و یا خواندن کتاب برای آرام کردن خود لذت ببرند . همچنین از همسرتان یا عزیزانتان بخواهید که به شما در تهیه غذای مورد علاقه تان کمک کنند.
