یکی از بیماری های شایع زنان به ویژه در دوران یائسگی خشکی واژن می باشد که به دلایل مختلف ایجاد می شود. امروزه با پیشرفت علم پزشکی روش های مختلفی به وجود آمده اند تا بتوانند یک زندگی جنسی سالم برای بانوان ایجاد کنند. در ابتدا برای فهم این موضوع بهتر است درک درستی از واژن داشته باشیم.
واژن چیست
واژن یا مهبل بخشی از دستگاه تناسلی بانوان می باشد که نقش بسیار مهمی درتولید مثل و تولید هورمون های زنانه دارد. دیواره داخلی واژن توسط لایه ی نازکی از ترشحات پوشیده شده است. و این ترشحات دیواره واژن را نرم و محیط واژن را قلیایی می کنند. درواقع این محیط قلیایی به زنده ماندن اسپرم در ناحیه واژینال کمک می کند.
خشکی واژن یا آتروفی
خشکی واژن به معنای نازک شدن و ملتهب شدن دیواره واژن در اثر کاهش هورمون استروژن و یا ابتلا به برخی بیماری ها و عفونت ها می باشد.
استروژن یک هورمون جنسی زنانه است که لایه ی داخلی واژن را نرم و از طرفی ضخیم می کند. با افزایش سن به دلیل تغییر درتولید هورمون ها دیواره ی واژن نازک شده و استروژن کاهش می یابد و باعث خشکی واژن می شود.
به طور طبیعی یک مایع شفاف درون واژن وجود دارد که سبب لغزنده و مرطوب شدن واژن می شود. رطوبت ناحیه تناسلی تاثیر بسیار زیادی در کیفیت رابطه جنسی افراد خواهد گذاشت. در صورتی که حین رابطه جنسی این رطوبت وجود نداشته باشد می تواند باعث ایجاد درد و نارضایتی در خانم ها شود. اما نگران نباشید امروزه با پیشرفت علم و روش های جدید درمانی می توان این مشکل را تا حدود بسیار زیادی حل کرد.
علائم خشکی واژن
همان طور که گفته شد کاهش سطح استروژن در دوران یائسگی و همچنین دلایل دیگر باعث کاهش ترشحات طبیعی واژن شده و خشکی آن را به دنبال دارند که این خشکی موجب درد و ناراحتی در ناحیه لگن و واژن می شود.
معمولا خشکی واژن علائمی را به دنبال دارد که این علائم عبارتند از :
- احساس خارش و سوزش در واژن
- تنگ شدن واژن
- احساس درد در حین رابطه جنسی که می تواند منجر به دیس پارونیا شود.
- عدم احساس لذت در رابطه جنسی
- خونریزی بعد از رابطه جنسی
- افزایش احتمال عفونت
- ایجاد اصطحکاک زیاد و زخم در دیواره واژن
باید توجه شود که علائمی که زنان در دوران یائسگی تجربه می کنند با علائم خشکی واژن متفاوت می باشد و نباید با یکدیگر اشتباه گرفته شود.
زنان در دوران یائسگی علائمی دارند که عبارتند از:
- گرگرفتی
- تعریق زیاد
- بی خوابی
- خستگی و تغییر خلق و خو
- عفونت ادراری
- جوش های پوستی قرمز
دلایل ایجاد آتروفی یا خشکی واژن
کاهش سطح استروژن:
از مهم ترین دلایلی که باعث ایجاد خشکی واژن می شود، استروژن است. کاهش سطح استروژن غالباً به دلیل یائسگی ایجاد می شود. استروژن هاتوسط تخمدان ها تولید شده و باعث ایجاد صفات زنانه در خانم ها مانند رشد سینه و فرم بدن می شوند.
این هورمون نقش مهمی در تولید مثل، بارداری و چرخه قاعدگی دارد.این هورمون لایه ی داخلی واژن راضخیم و مرطوب نگه می دارد. هنگامی که سطح استروژن پایین بیاید لایه داخلی واژن نازک و خشک می شود و حالت ارتجاعی خود را از دست می دهد و مخاط واژن از صورتی به آبی تبدیل می شود.
دلایل دیگری نیز موجب کاهش سطح هورمون استروژن و خشکی واژن می شود که عبارتند از :
- زایمان
- شیر دهی
- فعالیت های بدنی و ورزش های شدید
- استرس و اضطراب
- برخی اقدامات درمانی مانند شیمی درمانی و پرتو درمانی
- برداشتن تخمدان ها
- سندرم شوگرن در موارد نادر
- داروهایی مانند آنتی هیستامین
- داروهای ضد افسردگی
- استعمال سیگار و دخانیات
- شست و شوی زیاد واژن
روش های درمان خشکی واژن
برای درمان خشکی یا آتروفی واژن درمان های متعددی وجود دارد اما بهتر است که برای درمان فقط تحت نظر متخصص زنان زایمان ونازایی قرار بگیرید و با توجه به صلاحدید پزشک از کرم های موضعی، ژل ها و.. استفاده کنید.
کرم های موضعی
یکی از روش های درمانی خشکی واژن استفاده از کرم های موضعی حاوی استروژن می باشد. به این صورت که از این کرم ها به صورت مستقیم و واژینال استفاده می شود و علائم خشکی واژن را کاهش می دهد البته توجه داشته باشید که این روش ها نسبت به روش های خوراکی جذب و تاثیر کمتری دارند.
استفاده از حلقه (Estring)
در این روش درمانی حلقه نرم و انعطاف پذیری در داخل واژن قرار می گیرد. این حلقه به طور مداوم و با حجم کم استروژن را آزاد می کند. البته این حلقه ها هر سه هفته یکبار باید تعویض شوند.
استفاده از کرم های permarin و Estrace
این کرم ها به طور واژینال استفاده می شوند برای قرار دادن این کرم ها در واژن بهتر است از روان کننده استفاده کنید. این روش درمانی یک درمان موثر و قابل تحمل برای آتروفی واژن می باشد.
قرص واژینال vagifem
پزشک معالج با استفاده از روان کننده قرص را در داخل واژن قرار می دهد.
روان کننده لوبریکانت
می توانید در حین رابطه جنسی از این روان کننده ها استفاده کنید تا واژن را مرطوب کرده و در هنگام رابطه جنسی درد کمتری را احساس کنید. روان کننده ها محلول در آب نسبت به روغنی بهتر می باشند چون باعث تحریک واژن نمی شوند و به کاندوم آسیب وارد نمی کنند.
کربوکسی تراپی
در این روش از گاز دی اکسید کربن یا co2 برای درمان خشکی واژن و یا سایر خدمات زیبایی زنان استفاده می شود.
لیزر درمانی
امروزه دستگاه های لیزر در حیطه مشکلات و جراحی زیبایی زنان کاربرد بسیاری دارند. لیزر درمانی یک روش کم تهاجمی می باشد که برای درمان خشکی واژن و جوانسازی واژن مورد استفاده قرار می گیرد.
تماس جنسی
اگر در حین رابطه جنسی به علت خشکی واژن درد زیادی را احساس می کنید، می توانید در صورت تداوم رابطه جنسی در فواصل نزدیک این عارضه را کنترل و درمان کنید. در واقع رابطه جنسی خوب می تواند سلامت بافت واژن و ارتجاعی بودن آن را افزایش دهد و از پیری آن ناحیه جلوگیری کند.
