برداشتن فیبروم رحم یک روش درمانی رایج در زنان مبتلا به توده های خوش خیم رحمی است که می‌تواند به دلایل مختلفی مانند خونریزی‌های غیر طبیعی، درد لگنی، ناباروری یا فشار بر ارگان‌های مجاور ضرورت پیدا کند. فیبروم‌ها توده‌های غیرسرطانی هستند که در بافت عضلانی رحم رشد می‌کنند و شدت علائم آن‌ها بسته به اندازه، تعداد و محل قرارگیری متفاوت است. گاهی یک زن بدون هیچ علامتی با فیبروم زندگی می‌کند، اما در مواردی، علائم شدید کیفیت زندگی را به شدت کاهش می‌دهد و تنها راه حل قطعی، عمل جراحی برای برداشتن فیبروم رحم خواهد بود.
فیبروم رحم چیست؟
فیبروم رحم یا میوم، توده ای سرطانی از جنس عضله صاف رحم است. این توده ها در سنین باروری، به خصوص بین ۳۰ تا ۴۵ سالگی شایع تر هستند. عوامل ژنتیکی، هورمونی و محیطی در بروز آن نقش دارند. بیشتر فیبروم ها کوچک هستند و علامتی ایجاد نمی‌کنند، اما برخی از آن‌ها باعث علائمی همچون، خونریزی های شدید قاعدگی یا طولانی مدت، درد لگنی و فشار در شکم، تکرر ادرار یا یبوست به دلیل فشار بر مثانه یا روده و مشکلات باروری و حاملگی یا سقط مکرر می‌شوند. وقتی این علائم کیفیت زندگی را مختل کند، پزشک درمان جراحی را پیشنهاد می‌دهد.
مزایای برداشتن فیبروم رحم
برداشتن فیبروم رحم می‌تواند تاثیرات مثبت زیادی بر سلامت و کیفیت زندگی زنان داشته باشد، از جمله:
- کاهش یا توقف خونریزی های شدید
- بهبود کم خونی ناشی از قاعدگی های سنگین
- رفع درد لگنی و فشار در شکم
- بهبود مشکلات ادراری و گوارشی ناشی از فشار فیبروم
- افزایش احتمال باروری و کاهش خطر سقط در زنان متقاضی بارداری
- بازگشت کیفیت زندگی به حالت طبیعی
دلایل انجام جراحی برداشتن فیبروم رحم
برداشتن فیبروم رحم همیشه اولین گزینه درمانی نیست و در بسیاری از موارد از داروها یا روش های غیرجراحی استفاده می‌شود. اما در شرایط زیر جراحی توصیه می‌شود:
- خونریزی شدید و کم خونی ناشی از آن
- درد مداوم لگنی که به درمان دارویی پاسخ نداده است
- فیبروم‌های بزرگ که رحم را متورم کرده اند
- فشار بر مثانه یا روده که منجر به مشکلات ادراری و گوارشی شده است
- ناباروری یا سقط های مکرر به دلیل وجود فیبروم
- رشد سریع فیبروم و احتمال بروز تغییرات غیرطبیعی
فیلم واقعی عمل فیبروم رحم
روش های برداشتن فیبروم رحم
جراحی برداشتن فیبروم رحم با توجه به شرایط بیمار، تعداد و اندازه فیبروم‌ها و تمایل فرد به حفظ باروری، به روش‌های مختلفی انجام می‌شود.
میومکتومی (Myomectomy)
در این روش تنها فیبروم‌ها برداشته می‌شوند و رحم حفظ می‌شود. این گزینه مناسب زنانی است که هنوز قصد بارداری دارند. میومکتومی به سه روش انجام می‌شود:
میومکتومی باز (لاپاراتومی)
جراحی شکمی مشابه سزارین، مناسب فیبروم‌های بزرگ یا متعدد.
میومکتومی لاپاراسکوپی
از طریق برش‌های کوچک روی شکم و دوربین، فیبروم برداشته می‌شود. این روش کم تهاجم است و دوره نقاهت کوتاهی دارد.
میومکتومی هیستروسکوپی
برای فیبروم هایی که داخل حفره رحم رشد کرده اند. از طریق واژن و دهانه رحم، وسیله جراحی وارد رحم می‌شود و به روش هیستروسکوپی فیبروم خارج می‌گردد.
هیسترکتومی (Hysterectomy)
در هیسترکتومی کل رحم برداشته می‌شود. این گزینه برای زنانی مناسب است که دیگر تمایلی به بارداری ندارند یا فیبروم ها بسیار بزرگ و متعدد هستند. هیسترکتومی می‌تواند به روش باز، لاپاراسکوپی یا واژینال انجام شود.
دیگر روش‌های جراحی برداشتن فیبروم رحم
در کنار جراحی های کلاسیک، روش های نوینی نیز برای کوچک کردن یا از بین بردن فیبروم وجود دارد که شامل:
آمبولیزاسیون شریان رحمی: مسدود کردن جریان خونرسان به فیبروم ها که باعث کوچک شدن آن ها می‌شود.
فوکوس اولتراسوند هدایت شده با MRI (MRgFUS): روشی بدون جراحی که با امواج اولتراسوند، فیبروم‌ها را از بین میبرد.
خطرات جراحی برداشتن فیبروم رحم
هرچند این جراحی ایمن است، اما مانند هر عمل جراحی دیگر ممکن است با عوارضی همراه باشد، از جمله:
- خونریزی شدید در حین عمل
- عفونت زخم یا لگن
- ایجاد چسبندگی در لگن یا داخل رحم
- آسیب به ارگان های مجاور مثل مثانه یا روده
- عود مجدد فیبروم‌ها پس از میومکتومی
- ناباروری یا از دست دادن رحم در صورت هیسترکتومی
پزشک پیش از عمل تمامی این موارد را با بیمار در میان می‌گذارد تا انتخاب آگاهانه‌ای صورت گیرد.
تاثیر جراحی فیبروم رحم بر باروری
یکی از دغدغه های اصلی زنان در سنین باروری، تاثیر جراحی بر قدرت بارداری است. در میومکتومی، رحم حفظ می‌شود و بسیاری از زنان پس از عمل قادر به بارداری خواهند بود. با این حال، احتمال چسبندگی یا ایجاد اسکار در رحم وجود دارد که ممکن است باروری را تحت تاثیر قرار دهد.
در مقابل، هیسترکتومی به معنی پایان کامل باروری است و برای زنانی انتخاب می‌شود که دیگر قصد بچه دار شدن ندارند. بنابراین انتخاب نوع جراحی کاملا وابسته به شرایط فردی و اهداف باروری است.
جایگزین های غیر جراحی برای درمان فیبروم رحم
در برخی موارد پزشک متخصص زنان دکتر کلارا منظمی پیش از توصیه به جراحی، روش های غیرجراحی مانند داروهای هورمونی برای کاهش علائم، IUD هورمونی برای کاهش خونریزی و تزریق آگونیست های GnRH برای کوچک کردن موقت فیبروم را برای فرد انتخاب می‌کند این روش ها اغلب موقتی هستند و پس از قطع درمان، فیبروم ها دوباره رشد می‌کنند. در صورت عدم پاسخ به این درمان ها، جراحی گزینه نهایی خواهد بود.
خلاصه مطالب …
برداشتن فیبروم رحم یکی از مهم ترین روش‌های درمانی برای زنانی است که با علائم شدید و آزاردهنده ناشی از فیبروم های رحمی دست و پنجه نرم می‌کنند. بسته به شرایط، روش‌های مختلفی مانند میومکتومی یا هیسترکتومی وجود دارد که هر کدام مزایا و محدودیت های خاص خود را دارند. انتخاب نهایی باید با مشورت پزشک متخصص زنان و بر اساس اهداف باروری و وضعیت سلامت فرد انجام شود.
