اغلب بیماری‌های مرتبط با زنان مانند عفونت واژن، کیست‌های تخمدان و … ممکن است ساده به نظر برسند، اما ابتلا به آن‌ها مشکلاتی را به وجود می آورد که حتما باید زیر نظر پزشک، مورد درمان قرار گیرند.
یکی از مشکلاتی که اغلب باعث نگرانی بانوان می‌شود، احساس کردن توده‌های سفت در نواحی دهانه‌ی واژن است. این مسئله اغلب به دلیل عفونی شدن غدد بارتولن رخ می‌دهد و با نام کیست های بارتولن شناخته می‌شود.
اگرچه کیست های بارتولین اغلب خطر چندانی نداشته و به ندرت می‌توان آن‌ها را نشانه‌ای از بروز سرطان محسوب کرد، اما ممکن است باعث بروز درد و ناراحتی هنگام راه رفتن و یا رابطه جنسی شوند.
غده بارتولن چیست
کیست بارتولن که به آن آبسه بارتولن هم می گویند در دو غده واقع با همین نام که در قسمت ورودی واژن بانوان در دو طرف واژن قرار دارد ایجاد می شود.
وظیفه این غدد ایجاد مایعی برای مرطوب نگه داشتن سطح داخلی واژن است. این غده ها به وسیله مجاری به سطح داخلی واژن ارتباط دارند.
در برخی مواقع به دلایل نامعلوم که تا به امروز دلیل قطعی آن دقیقا مشخص نشده است این مجاری مسدود می شود و باعث احتباس مایع تولیدی و بازگشت آن به درون غدد بارتولن می شود و باعث تورم و ایجاد کیست بارتولن می شود. برخی بیماران این کیست را با عنوان توده ناحیه تناسلی می شناسند.
انواع کیست بارتولن
بسته به عامل ایجاد کیست بارتولن نوع و علائم این آبسه و همچنین درمان آن متفاوت خواهد بود.
انواع کیست بارتولن به دو دسته عفونی و غیرعفونی تقسیم می شود:
نوع غیر عفونی:
در این کیست ها متورم شده و در اثر تجمع مایعات و بازگشت مایع به درون غده ایجاد می شود. بدون درد بوده و فاقد عفونت ثانویه می باشد.
نوع عفونی:
در این حالت علاوه بر برگشت مایع تولیدی غدد بارتولن عفونت ثانویه که عمدتا باکتریایی می باشد نیز وارد این غده ها می شود. این حالت باعث ایجاد تورم شدید و عموما با درد نیز همراه است .باکتر یهایی که معمولا این حالت را ایجاد می کنند عبارتند از: کلامیدیا که از راه رابطه جنسی وارد بدن می شود و اشرشیا کلی که یک باکتری گوارشی می باشد.
علائم کیست بارتولن
کیست های بارتولن عفونی ممکن است علائم زیر را به همراه داشته باشند:
- وجود توده‌ای دردناک در مجاورت دهانه واژن
- احساس ناراحتی هنگام راه رفتن یا نشستن
- درد هنگام مقاربت
- تب و لرز
- قرمزی نزدیک دهانه واژن
- تورم در ناحیه واژن
چه عواملی سبب بروز کیست بارتولن می شود ؟
مواردی مانند عفونت، ترشحات غلیظ یا تورم می تواندد باعث مسدود شدن مجاری بارتولن و ایجاد کیست شودو کیست بارتولن پس از رابطه جنسی بزرگ می شود زیرا در حین رابطه جنسی مایع بیشتری تولید می کند .
کیست عفونی گاهی اوقات توسط عفونت های منتقله از راه جنسی ایجاد می شود بنابراین بهتر است در حین رابطه جنسی از کاندوم استفاده نمایید
چه کسانی بیشتر در معرض بروز این عارضه هستند :
به طور کلی افراد زیر بیشتر مستعد ابتلا به کیست های بارتولین هستند:
- افرادی که از نظر جنسی فعال هستند.
- بانوانی که قبلا دچار کیست های بارتولین شده‌اند.
- افرادی که تجربه صدمات جسمی در ناحیه آلت تناسلی و واژن را داشته‌اند.
- خانم‌هایی که تحت عمل جراحی واژن قرار گرفته‌اند.
بروز کیست های بارتولین بعد از یائسگی نیز غیر معمول است.
تشخیص کیست بارتولن
ممکن است خود فرد کیست را لمس کند و یا پزشک با لمس در هنگام معاینه متوجه آن شود.
در بیشتر موارد کیست بارتولن با بروز علائم آن مشخص می شود. در صورتی که علائم عفونت دارید، تب ،تورم و یا درد در ناحیه ای از واژن خود احساس می کنید به پزشک متخصص زنان مراجعه نمایید.
در برخی از موارد مخصوصا زمانی که سن مراجعه کننده بالا باشد پزشک متخصص زنان و زایمان اقدام به از بین بردن کیست می کند تا اطمینان حاصل نماید که توده یا مشکلات دیگری وجود ندارد.
در صورتی که زن کمتر از 40 سال سن داشته باشد، نمونه از کیست (بیوپسی) گرفته می شود تا سرطان ولو بررسی گردد.
کیست بارتولن در بارداری
معمولا عواملی که باعث ایجاد آبسه در بارداری می شود و دلیل بروز علائم آن است مشابه همان مواردی است که قبلا توضیح دادیم و در افراد غیر باردار و باردار تفاوت چشم گیری ندارد
تنها نکته این است که در خانم های باردار٬ استفاده از شیوه هایی که کمتر تهاجمی هستند به خاطر ایجاد عوارض کمتر٬ رایج تر است
درمان کیست بارتولن
دوش گرفتن و رعایت نظافت شخصی :
این روش زمانی استفاده می شود که کیست بارتولن آنچنان حادنباشد و تورم بدون درد و عفونت می باشد. در این حالت پیشنهاد می شود که بیمار روزانه 3 الی 4 بار به مدت 1 هفته داخل وان یا تشت آب گرم بنشیند تا کیست شل شده و دیواره آن نازک شده و بترکد و تخلیه شود.
البته رعایت بهداشت فردی بعد از این حالت بسیار مهم می باشد.
جراحی :
عمل جراحی کیست بارتولن زمانی انجام خواهد شد که کیست بارتولن بسیار بزرگ و عفونی و همراه با درد باشد. در این حالت متخصص زنان با جراحی به وسیله بی حسی موضعی یا بیهوشی اقدام به ایجاد برش بر روی کیست و تخلیه محتویات آن خواهد کرد.
بسته به اندازه کیست و نوع عفونت آن ممکن است یک لوله یا همان کاتتر در محل برش قرار دهد و زخم را نبندد. این لوله ممکن است تا 6 هفته هم در محل برای تخلیه ترشحات باقی بماند. بهتر است برش ایجاد شده با لیزر پرتوان و توسط متخصص جراحی زنان باتجربه و متبحر ایجاد شود.
دارو درمانی :
اگر متخصص جراحی تشخیص دهد که ایجاد کیست به علت عفونت جنسی است از روش آنتی بیوتیک تراپی استفاده می کند. اگر این درمان باعث رفع و کاهش التهاب نشد با روش جراحی روند درمان را ادامه خواهد داد.
بر خلاف آبسه مقعدی که حتما بایدتوسط جراح سریعا تخلیه شود آبسه بارتولن ممکن است با دارو درمانی به نتیجه برسد.
معمولا آبسه های عفونی عود کننده اند و منجر به بروز فیستول می شوند.
سلام خانم دکتر خسته نباشی
من یه چیز کوچو تو لابیام حس می کنم نزدیک کلیتوریس ولی نمی دونم چیه ..به نظر شما کیسته ؟
با سلام
باید به دقت معاینه شوید تا نتیجه و نظر نهایی خدمتتون اعلام بشه برای گرفتن وقت معاینه با شماره های مطب تماس بگیرید