بی اختیاری ادرار ممکن است برای هر فردی اتفاق بیافتد که علت های مختلفی دارد و عمده ترین آن افتادگی رحم و مثانه و ضعیف شدن عضلات کف لگن است . این تضعیف به هنگام سرفه یا عطسه کاملا مشهود است. در این مقاله به ایم موضع و در نهایت هم به روش های درمان این مشکل خواهیم پرداخت.
بی اختیاری ادرار
بیماری بی اختیاری ادرار یک بیماری مشترک میان خانم ها و آقایان می باشد اما در زنان رایج تر است.
این بیماری ابتدا فقط با خنده های بلند یا سرفه شدید و عطسه و عوامل این چنینی ظاهر می شود به طوری که فرد حس می کند چندین قطره ادرار از او خارج می شود. در هنگام مواجهه با این علائم فرد باید به سرعت به پزشک متخصص زنان مراجعه کرده و در صدد درمان بیماری در آید.
در صورتی که این بیماری درمان نشود فرد با کوچکترین سرفه یا حتی خنده ی خفیف کنترل ادرار نداشته و چند قطره ادرار خارج می شود. اما در سطوح پیشرفته این بیماری فرد بدون این عوامل هم اختیار ادرار خود را نخواهد داشت. معمولاً بیماران همیشه به علت خجالتی که از این موضوع دارند هنگامی که به سطح پیشرفته دچار می شوند به پزشک مراجعه می کنند.
عوامل بروز بیماری بی اختیاری ادرار در بانوان
عضلات کف لگن از جمله عضلاتی هستند که تاثیر بسیاری در بروز این بیماری دارند. این عضلات هنگامی که سرفه یا عطسه می کنیم منقبض شده و مانع خروج ادرار می شوند؛ اما گاهی با بالا رفتن سن، تکرر زایمان طبیعی، تغییرات هورمونی افتادگی رحم و … این عضلات ضعیف می شوند.
در ترشح هورمون ها به علت یائسگی تغییراتی ایجاد می شود که باعث تضعیف کف لگن و بی اختیاری ادرار می شوند. گاهی مشاهده شده افرادی که بری مدت طولانی دچار یبوست بوده اند یا دچار بیماری پارکینسون هستند هم به این بیماری دچار می شوند.
نحوه تشخیص بی اختیاری ادرار در بانوان
بی اختیاری ادرار معمولاً با معاینات بالینی و شرح حالی که خود بیماردر پاسخ به سوالات دکتر می دهد قابل تشخیص است. در معاینات بالینی سلامت ساختار لگن مورد معاینه قرار می گیرد. در صورتی که فرد به عفونت ادراری مبتلا نبوده و آناتومی لگن سالم باشد آزمایشات دیگری از فرد خواسته می شود
آزمایشاتی که در خصوص تشخیص این بیماری می توانند کمک کننده باشند آزمایش ادرار، سونوگرافی، تست فشار مثانه، سیستوسکوپی و اورودینامیک هستند. آزمایش ادرار برای بررسی وجود عفونت، سونوگرافی برای بررسی مثانه و کلیه و فشار مثانه برای بررسی میزان ادرار خارج شده در هنگام عطسه یا سرفه مورد بررسی قرار می گیرد.
سیستوسکوپی با وارد کردن لوله ی دوربین دار به دنبال اختلال در مجاری ادراری و مثانه است و اورودینامیک روشی برای پر کردن مثانه از آب از طریق یک لوله است، برای بررسی فشار مثانه استفاده می شود.
راه های درمان بی اختیاری ادرار
تمرین انقباض عضلات
درمان های زیادی در خصوص رفع این بی اختیاری ادرار وجود دارند که یکی از درمان های آن ها تمرینات خانگی است که توسط پزشک به بیمار داده می شود. این تمرینات تا حد زیادی روی عضلات کف لگن تاثیر داشته و سبب رفع این اختلال می شوند. با استفاده از این تمرینات شما عضلات کنترل ادرار را خواهید شناخت و می توانید خودتان با انقباض کردن آن، ادرار را کنترل کنید.
دارو درمانی
زمانی که فرد یائسه می شود عضلات و ماهیچه ها تضعیف می شوند در نتیجه با پیدا کردن راه حلی برای تقویت این عضلات می توان بی اختیاری ادرار را کنترل کرد. دارو هایی که می توانند سبب تقویت این عضلات شوند استروژن در ترکیبات خود دارند در نتیجه برخی از کرم های حاوی استروژن هم می توانند موثر واقع گردند.
جایگذاری پساری
از دیگر روش های رفع این بیماری قرار دادن پساری داخل واژن است. همانطور که گفتیم افتادگی رحم می تواند عاملی برای بی اختیاری ادرار باشد بنابراین اگر وسیله ای باشد که رحم را نگه داشته و از افتادن آن جلوگیری کند می تواند در درمان بی اختیاری ادرار موثر باشد. این وسیله از جنس سیلیکون بوده و منعطف است و موجب آزار فرد نمی شود.
بوتاکس عضله
گاهی عضلات مثانه بیش از حد منقبض می شوند که این انقباض بیش از اندازه را می توان با بوتاکس کنترل کرد. زیرا همانطور که می دانیم بوتاکس می تواند باعث از کار افتادن عضلات شده و آن ها را فلج کند. اگر این عضلات کمتر منقبض شوند کمتر احساس نیاز به ادرار در ما رخ می دهد.
لیزر آر اف
آر اف به امواج رادیوفرکانسی گفته می شود؛ این امواج قابلیت نفوذ در بافت ها را داشته و می توانند به راحتی تغییر فاز دهند. همین ویژگی سبب شده است که این امواج در بی اختیاری ادرار تاثیر گذار باشند، زیرا با نفوذ به بافت ها باعث تحریک آن ها شده و سبب فعالیت سلول های مخاطی می شوند. نتیجه ی این فعالیت ها با تولید استروژن همراه است و همچنین سبب می شود عضلات کف لگن قوی شوند. نتیجه ی موارد ذکر شده سبب کنترل ادرار می شود.
جراحی
در صورتی که روش های ذکر شده جوابگوی مشکلات فرد نباشند با انجام جراحی می توان این مشکل را برطرف کرد. برای بر طرف کردن این مشکل روش های مختلفی برای جراحی وجود دارد که این روش ها با نظر پزشک انتخاب می شوند.
در صورتی که فرد دچار مشکل جدی بوده و به شدت وی را آزار دهد ممکن است حتی مثانه ی او برداشته شود.
مراقبت های بعد از جراحی
تمامی موارد ذکر شده برای درمان بی اختیاری ادرار روش های غیر تهاجمی بوده و نیازی به دوران نقاهت یا انجام اصول خاص ندارد اما جراحی از مواردی است که باید دوران نقاهت طی شود و حتی ممکن است فرد برای 3 الی 5 روز در بیمارستان بستری شود.
زیرا پس از عمل به بیمار سوند وصل می کنند و پزشک تعیین می کند بیمار چند روز به سوند نیاز دارد. پس از کشیدن سوند و برگشتن فرد به زندگی عادی ممکن است دچار سوزش ادرار شده یا گاهی چندین قطره ادرار از او خارج شود اما جای نگرانی نیست. این مشکل نهایتا تا 2 هفته بعد از جراحی حل می شود.
در مجموع جراحی بخاطر مشکلاتی که بعد از آن وجود دارد و در مجموع سخت است آخرین روش پیشنهادی است. این روش زمانی ترجیه داده می شود که هیچ یک از روش های غیر تهاجمی به درمان فرد کمک نکنند.